Gdzie najczęściej odsyłany jest pacjent z gabinetu logopedycznego na poszerzenie diagnozy?
Rozwój mowy i komunikacji nie przebiega w izolacji. Jest ściśle połączony z wieloma obszarami, którymi zajmują się inni niż logopeda specjaliści. Rodzice małych pacjentów często są zdziwieni tym, że muszą udać się w różne miejsca, że dostają od logopedy karteczkę z wypisanymi badaniami, na które powinni zapisać dziecko.
Jakie najczęściej są to miejsca?
Co to za specjaliści?
Dlaczego mamy to zrobić?
Czy naprawdę musimy tam iść?
Czy trafiliśmy do dobrego logopedy?
Te pytania pojawiają się w głowie rodziców i pacjentów…
Opracowałam cykl artykułów, w których omawiam najczęstsze kierunki, do których wysyłany jest rodzic z dzieckiem lub pacjent dorosły oraz krótko wyjaśniam przyczyny konieczności wykonania danej konsultacji. Wskazuję też kilka przykładów sytuacji, w których uzasadnione jest udanie się do lekarza czy terapeuty. W tym artykule dowiecie się dlaczego logopeda może skierować pacjenta do chirurga i laryngologa. O innych specjalistach piszę w pozostałych częściach cyklu.

CO MA WSPÓLNEGO LARYNGOLOG I LOGOPEDA?

? LARYNGOLOG – to lekarz specjalizujący się m.in. w chorobach nosa, ucha, gardła  krtani, a więc narządach ściśle związanych z czynnością mówienia i oddychania. Trudno będzie o skuteczną terapię logopedyczną, jeśli przyczyny trudności w mowie i komunikacji pacjenta wynikają z choroby lub czynników anatomiczno-funkcjonalnych. Logopeda może podejrzewać pewne problemy natury laryngologicznej, obserwować ich symptomy w mowie pacjenta czy jego sposobie oddychania, ale to lekarz posiada odpowiednie kompetencje, aby ostatecznie potwierdzić lub wykluczyć dane schorzenia.

• Laryngolog wykona niezbędne badania, zbierze wywiad, będzie obserwował dziecko/dorosłego – w jaki sposób oddycha, połyka, mówi.
• Dzięki temu jest w stanie postawić diagnozę i rozpocząć leczenie, które pozwoli na prowadzenie terapii logopedycznej w optymalnych warunkach – czyli u pacjenta, który potrafi oddychać nosem, którego głos jest prawidłowej barwy, którego uszy są zdolne do przewodzenia dźwięków, którego migdały są właściwej wielkości itd.
• Jest to jeden z lekarzy, z którym logopeda pozostaje w bieżącej i ścisłej współpracy.

Przykłady sytuacji, kiedy logopeda może odesłać rodzica/pacjenta do laryngologa:

• dziecko/dorosły oddycha torem ustnym, ma uchyloną buzię;
• dziecko/dorosły wykazuje problemy ze słuchem – np. nie reaguje na szept lub cichą mowę, myli podobne w brzmieniu głoski, ma trudności w zlokalizowaniu źródła dźwięku;
• dziecko/dorosły ma chrypkę;
• dziecko/dorosły ma nosowe zabarwienie głosu;
• dziecko/dorosły chrapie w nocy;
• dziecko ma opóźniony rozwój mowy;
• dziecko zatyka uszy rękami, ciągnie się za ucho;
• dziecko często ma katar;
• oraz wiele innych.

OBCIĘCIE JĘZYKA ? ?

? CHIRURG – to specjalista, do którego najczęściej kierowani są pacjenci, wymagający konsultacji w zakresie korekty wędzidełek. W ostatnim czasie jest to dość popularny temat wśród logopedów, ale i rodziców dzieci, którzy coraz więcej słyszą o tych strukturach jamy ustnej. Coraz rzadziej spotykamy się z mitami o „wydłużaniu” wędzidełek ćwiczeniami lub masażami. Ale nadal możemy usłyszeć  skrót myślowy – „obcięcie języka” czy „wydłużenie języka”. ?

• Chirurg podczas badania sprawdza wędzidełka pacjenta – na szczególną uwagę zasługuje wędzidełka podwargowe (wargi górnej i wargi dolnej) oraz wędzidełko podjęzykowe i jeśli wymagają one zabiegu – dokonuje ich podcięcia (np. nożyczkami, skalpelem, laserem).
• Te struktury mają bezpośredni wpływ na to jak sprawne są wargi oraz język. Powiązane jest to nie tylko z artykulacją głosek – czyli tym jak wyraźnie i precyzyjnie się wypowiadamy, ale również z funkcjami i odruchami – np. ssaniem, połykaniem, oddychaniem, pozycją spoczynkową języka i warg oraz wiele innych.
• Udowodniono również, że skrócone wędzidełko podjęzykowe może generować napięcia i bóle w innych częściach ciała – np. w obszarze obręczy barkowej czy szyi. Może też utrudniać pracę żuchwy.
• Wędzidełka wpływają także na stan uzębienia oraz zgryz.

Osobny artykuł dotyczący wędzidełek, w którym zawarte są odpowiedzi na kluczowe pytania - znajduje się tutaj (link). Skrócone wędzidełka może podciąć również laryngolog lub dentysta, ale często to chirurg jest na pierwszej linii frontu.

Przykłady sytuacji, kiedy logopeda może odesłać rodzica/pacjenta do chirurga:

• dziecko/dorosły ma skrócone wędzidełko podjęzykowe, co może objawiać się np. trudnością w podniesieniu języka do podniebienia, nieprawidłową pozycją spoczynkową języka, problemami w trakcie jedzenia – np. z obróbką trudniejszych pokarmów czy przesuwaniem kęsów na boki jamy ustnej, wadą wymowy np. w postaci seplenienia czy rotacyzmu, problemami w swobodnym wysuwaniu języka z jamy ustnej, trudnościami w karmieniu piersią, wadą zgryzu i wiele innych;
• dziecko/dorosły ma skrócone wędzidełko podwargowe, co może objawiać się np. problemami z domknięciem warg, nieprawidłową pozycją spoczynkową warg, ich nadmiernym napięciem, trudnościami w realizacji głosek wargowych, problemami w karmieniu łyżeczką/piersią/butelką, uchylonymi ustami, diastemą (przerwą pomiędzy jedynkami) i wiele innych;
• w badaniu logopedycznym stwierdza się skrócenie wędzidełka podjęzykowego i/lub wargowego.

Jeśli logopeda skierował nas do któregoś z wyżej wymienionych specjalistów
– to pamiętajmy –
nie robi tego dlatego, że jest kiepskim terapeutą.
Ani nie dlatego, że chce narazić nas na dodatkowe wydatki.
Ani nie dlatego, że doszukuje się drugiego dna.
Robi to po to, aby wykluczyć czy coś innego, ważnego nie ma wpływu na to jak pacjent mówi, komunikuje się, je, pije, oddycha. Robi to po to, aby mieć całościowy obraz sytuacji. Aby skutecznie pomóc. Aby niczego nie przeoczyć. Aby zachować obiektywizm. Robi to dla dobra pacjenta. I świadczy to o jego kompetencjach, a nie o ich braku.

DO ZAPAMIĘTANIA !

Jeśli masz wątpliwości w kwestii udania się do danego specjalisty, do którego odesłał Cię logopeda:

• dopytaj o to, szczerze przedstaw swoje rozterki;
• poproś o zaświadczenie, którym posłużysz się u danego specjalisty – zawierające ważne informacje od logopedy;
• poproś o zapisanie na kartce kluczowych określeń, które pomogą nawiązać dobrą współpracę pomiędzy specjalistami i ułatwią Ci przedstawienie sprawy;
• poproś o wskazanie polecanych specjalistów w najbliższym regionie.

??