Jak wygląda pierwsza wizyta u logopedy? - część II - Osoba dorosła

Młodzież, studenci, osoby dorosłe i osoby starsze to również pacjenci gabinetów logopedycznych. Nie jest prawdą, że logopedzi pracują tylko z dziećmi. Szeroko rozumiane problemy z mową mają wszyscy ludzie, różna jest tylko ich specyfika. Często osoby dorosłe obawiają się, czy można im jeszcze pomóc, wstydzą się swoich trudności, martwią o bycie ocenionym. ? Poniższy artykuł ma na celu pomóc rozwiać część wątpliwości i pomóc w podjęciu decyzji o udaniu się do gabinetu logopedycznego. ?

Dorosła osoba może umówić się na wizytę poprzez rozmowę telefoniczną (najbardziej wskazane), ale także przez e-mail, wiadomość SMS lub inne komunikatory (np. Messenger). Po ustaleniu wszystkich szczegółów wyznaczany jest termin spotkania, dogodny dla obu stron. W przypadku osoby dorosłej możliwe są wizyty w godzinach wieczornych, np. po powrocie pacjenta z pracy, delegacji, po zakończeniu zajęć na uczelni itd.

W przypadku osób z wadami wymowy czy jąkaniem zazwyczaj wystarczające jest jedno spotkanie diagnostyczne, na którym logopeda przeprowadza wywiad, rozpoznaje problem pacjenta, stawia wstępną diagnozę oraz przedstawia zarys terapii. Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku osób z problemami neurologicznymi (np. afazją) czy osób starszych (np. z chorobą Alzheimera, demencją), u których trudności logopedyczne mogą wymagać dłuższej diagnozy i obserwacji, a także większej ilości dodatkowych badań.

W zależności od trudności pacjenta dobierane są odpowiednie procedury badawcze. Elementem każdego spotkania jest wywiad, podczas którego logopeda pyta między innymi o następujące kwestie:

Od kiedy pacjent zauważa trudności w mowie?

Jak one się objawiają, w jakich sytuacjach nasilają?

Co najbardziej przeszkadza pacjentowi w codziennym funkcjonowaniu?

Czy podejmowane były już terapie logopedyczne? Jeśli tak to kiedy, jak długo trwały? (Jeśli są materiały, zeszyty, notatki z poprzednich terapii to proszę o ich przyniesienie).

Czy wykonywane były jakieś badania (np. badanie słuchu, badanie EEG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny itd.) ?

Czy pacjent jest w stałym leczeniu z powodu jakiejś choroby? Czy przyjmuje leki?

Czy pacjent doznał urazu, upadku, brał udział w wypadku?

Czy pacjent zauważa trudności w zakresie takich funkcji jak oddychanie, połykanie, przyjmowanie pokarmów?

Czy pacjent miał podcinane wędzidełko podjęzykowe, wargowe?

Czy pacjent miał wykonywane zabiegi, operacje w obrębie twarzy, szyi?

Czy pacjent cierpi na jakieś dolegliwości bólowe?

Czy pacjent korzysta z pomocy fizjoterapeuty, ortodonty, laryngologa, psychologa? (Są to dziedziny pokrewne problemom logopedycznym - zachęcam do lektury artykułów.)

http://www.pytajnik.eu/artykuly/90-dlaczego-wizyta-u-logopedy-nie-wystarczy-czesc-i

http://www.pytajnik.eu/artykuly/91-dlaczego-wizyta-u-logopedy-nie-wystarczy-czesc-ii

To przykłady pytań, które mogą zostać zadane podczas diagnozy. Ich celem jest jak najlepsze rozpoznanie problemu pacjenta i przede wszystkim ustalenie planu terapii. Znalezienie źródła przyczyn trudności logopedycznych wymaga wnikliwej analizy sytuacji pacjenta, ale dzięki temu pomoc będzie skuteczna. ?

W przypadku osób starszych lub osób dorosłych po urazach lub incydentach neurologicznych wskazana jest wizyta w towarzystwie bliskiej osoby, opiekuna, współmałżonka. Pacjent, który jest w cięższym stanie może mieć trudność w samodzielnym przedstawieniu swojego problemu. Warto zabrać na wizytę wszystkie dokumenty medyczne dotyczące pacjenta, związane z jego stanem zdrowia, przebytymi hospitalizacjami, terapiami itd.

Podczas wizyty przeprowadzam rozmowę z pacjentem, pytam o sytuację życiową - wykonywaną aktywność (praca, nauka), zainteresowania, czas wolny, nawyki, zdrowie. Dzięki temu mogę poznać pacjenta, zorientować się jak wygląda jego funkcjonowanie oraz dopasować dalsze oddziaływania. Dokonam analizy przyniesionej dokumentacji. Czasem pacjenci nagrywają filmy obrazujące ich problemy, pokazują zdjęcia. Sprawdzę budowę i funkcje narządów jamy ustnej - ocenię sprawność języka, warg, podniebienia, ich budowę, pozycję spoczynkową. Przyglądam się jak pacjent oddycha, jak trzyma głowę, jak przełyka ślinę. Wspólnie sprawdzamy jak przebiega proces połykania. Oceniam także wygląd zębów oraz zgryz (w zakresie swoich kompetencji i wiedzy - analizuję czy zauważam, jakieś nieprawidłowości - jeśli tak - to odsyłam pacjenta do dentysty/ortodonty). Czasem proszę o przeczytanie tekstu, opowiedzenie historii, napisanie kilku zdań. Jeśli to konieczne - wykonuję testy diagnostyczne np. dla osób z afazją, dyzartrią. Jeśli jest taka potrzeba sprawdzam funkcje słuchowe (np. słuch fonemowy, fonematyczny, lokalizowanie dźwięków, ich różnicowanie, odtwarzanie, zapamiętywanie itd.). W podstawowym zakresie mogę ocenić pamięć oraz funkcje poznawcze (to głównie zadanie neuropsychologów). 

Ważnym aspektem jest to, iż do diagnozy i terapii osób dorosłych i starszych używam dostosowanych do ich wieku pomocy i narzędzi. Z szacunku do pacjenta, nie jest wskazane posługiwanie się akcesoriami przeznaczonymi dla dzieci. Powoduje to nie tylko dyskomfort, ale również zakłopotanie, zażenowanie, obniżenie samooceny czy wycofanie. Dziecięce, kolorowe pomoce obejmują również zupełnie inne słownictwo, nieadekwatne do sytuacji osoby dorosłej. W przypadku osób starszych często koniecznie jest samodzielne wykonywanie pomocy do terapii - takich, które umożliwiają pacjentowi ćwiczenie mowy w naturalnym użyciu - np. imiona osób z najbliższego otoczenia lub nazwy ważnych przedmiotów codziennego użytku.

Ważnym aspektem pracy z osobą dorosłą jest poczucie bezpieczeństwa pacjenta i zaufanie do terapeuty. Obowiązuje mnie tajemnica zawodowa oraz ustawa RODO. Każdy pacjent może być pewny, iż jego dane osobowe są chronione, a powierzone mi problemy i sprawy nie zostaną w żaden sposób wykorzystane ani przekazane innym. Dla wielu osób rozpoczęcie terapii logopedycznej jest ważnym krokiem, wymagającym odwagi, przezwyciężenia swoich lęków, obaw, wątpliwości. Pamiętam o tym, na każdym kroku i doceniam pacjenta. Podczas zajęć staram się, aby każdy był traktowany z należytym szacunkiem, otrzymywał moją uwagę i wsparcie.

Pamiętajmy o tym, że terapia logopedyczna nie przebiega w sztywnej, stresującej atmosferze! To nie egzamin, rozmowa kwalifikacyjna czy test. Wskazany jest uśmiech, rozluźnienie, żartowanie. Jestem po to, by pomóc, ale to nie oznacza, że nie możemy się śmiać. ? To potwierdzone naukowo, że wówczas wszelkie oddziaływania są skuteczniejsze. Dlatego w trakcie zajęć, mimo koncentracji na zadaniu, nadal pozostajemy w dobrych humorach! Praca nad sobą to dowód odwagi, ale i nowe możliwości, sukcesy i pozytywne zmiany!